Poza Tatrami tylko cztery szczyty w Polsce zasługują na miano wysokogórskich: Babia Góra i Pilsko w Beskidzie Żywieckim oraz Śnieżnik i Śnieżka w Sudetach. Oprócz tego, że ich wierzchołki sięgają ponad granicę lasów, łączy je także wyjątkowe przewyższenie w stosunku do okolicznych gór. Pilsko wznosi się nad otaczające szczyty ponad 200 metrów.

Panorama Tatr i Małej Fatry - najpiękniejsza

Skądkolwiek popatrzymy w stronę Beskidu Żywieckiego, najpierw dostrzeżemy Babią i Pilsko, a dopiero potem pozostałe szczyty. Im większa odległość będzie nas od nich dzieliła, tym większe robić będą wrażenie. Z dużej odległości pozostałe szczyty przestają się liczyć: są małe, bezimienne i niemal płaskie. Nie to, co tamte.

Drewniany krzyż na szczycie Pilska (1557 m.n.p.m.). Beskid Żywiecki

Z pewnego oddalenia nie od rzeczy będzie stwierdzenie: Beskid Żywiecki to Babia i Pilsko.

Druga z tych gór jest mi bliższa. Zważywszy na to, że "zaliczyłem" ją już przeszło dwadzieścia razy, śmiało można określić moje emocje względem Pilska mianem obsesyjnych. W dodatku ponad połowa z owych dwudziestu "zaliczeń" przypada na zaledwie jeden pobyt w Korbielowie, kiedy to zawziąłem się, żeby zobaczyć z jego szczytu Tatry. Wbrew pozorom bowiem nie jest to wcale takie proste. Zwłaszcza latem, kiedy tak zwana poświata przysłania horyzont. Pilsko od Tatr dzieli wszak ponad 40 kilometrów. Nie zmienia to jednak faktu, że panorama oglądana z tego szczytu należy do najpiękniejszych w Polsce.

Na wsch. widać przede wszystkim Babią Górę opadającą długim pd. ramieniem ku Orawie, ponad którą rysują się granie Tatr Wysokich, Zachodnich i Niżnich. Bardziej w prawo na pd. ciągną się Orawsko-Liptowskie Hole, z wyróżniającym się Choczem nad Dolnym Kubinem, a jeszcze bardziej w prawo postrzępiona grań Małej Fatry. Ku zach. nad morzem szczytów gniazda Wielkiej Raczy, Rycerzowej, pobliskiej Lipowskiej i Romanki widnieją długie grzbiety Beskidu Śląskiego ze Stożkiem, wałem Baraniej Góry i Skrzycznem oraz Grupą Klimczoka. Na pn. ciemnieją mało wyróżniające się wzniesienia Beskidu Małego, w których tylko wprawne oko odszuka poszczególne szczyty. (Władysław Krygowski, Beskidy: Śląski - Żywiecki - Mały i Makowski (część zachodnia), Warszawa 1974).

Pilsko - panorama Małej Fatry i Tatr

Najlepszą porą roku do podziwiania widoków z Pilska jest z całą pewnością zima. W mroźnym i krystalicznym powietrzu panorama z tego szczytu jest najbardziej rozległa i wyrazista. Godna polecenia jest także późna jesień, kiedy w doliny wpełza wilgotna mgła, czyniąc widoki jeszcze piękniejszymi.

Pilsko - największy masyw

Pilsko to jedna z najbardziej rozłożystych gór w Polsce. Jej obły masyw zajmuje wiele kilometrów kwadratowych, dlatego podczas złej widoczności tak łatwo tu zabłądzić. Zwłaszcza, że szczytowe partie pokrywa jedynie kosodrzewina i kamienie. W zimie, kiedy ten niewysoki kobierzec przysypie śnieg, trudności wzrastają.

Masyw Pilska w pełnej okazałości - widok z Kalików Gronia (Mrowców)

Oprócz tyczek ustawionych wzdłuż czarnego szlaku prowadzącego na szczyt, nie ma innych punktów orientacyjnych. Podczas mgły i te znaki przestają być widoczne. Biorąc pod uwagę rozległość masywu i jego stosunkowo niewielką stromiznę, znalezienie w takich warunkach właściwej drogi zejściowej często staje się niezwykle problematyczne. Tymczasem o mgły (a raczej o chmury) w tym rejonie nietrudno. Pilsko to pierwsza przeszkoda, którą napotykają, pędząc z kotlin Nowotarskiej lub Żywieckiej.

Najlepsza droga

Na Pilsko prowadzą z Hali Miziowej dwa szlaki turystyczne: wspomniany już czarny, biegnący w dużej mierze trasami narciarskimi oraz żółty, wprowadzający na szczyt sporym zakosem od strony północno-wschodniej. Osobiście polecam wariant drugi, który niestety bywa okresowo zamykany podczas zimy. Jest o wiele bardziej urozmaicony. Początkowo trawersuje północne stoki Pilska wąską i efektowną ścieżką, by w połowie drogi wyprowadzić na jego grań, z której rozciągają się wspaniałe widoki na Tatry i Babią Górę. To idealne miejsce na postój.

Na samym skraju grani, w miejscu gdzie ścieżka zakręca w kierunku szczytu, usytuowana jest spora skałka o płaskim wierzchołku. Przypomina leżący poziomo kamienny blok. Właśnie z niego rozciągają się najlepsze widoki na okolicę. Z uwagi na to, że żółty szlak jest o wiele mniej popularny niż czarny, przeważnie nie ma tu także wielu ludzi. Często nie ma po prostu nikogo. Jest pięknie, romantycznie i pusto.

Tatry i Babia Góra - widok z Pilska (1557 m.n.p.m.)

Niedaleko od widokowej skałki znajduje się symboliczny krzyż i kopczyk upamiętniający miejsce, w którym poległ jeden z pierwszych żołnierzy września - Franciszek Basik z Korbielowa. Stąd już tylko kilkanaście minut dzieli nas od szczytu Pilska. Pierwszy wierzchołek, zwany Górą Pięciu Kopców, leży w całości po stronie polskiej i wznosi się na wysokość 1534 m n.p.m. Właściwy szczyt oddalony jest od niego o ok. 10 minut drogi i usytuowany jest już po stronie czeskiej. Z wejściem na niego nie ma jednak żadnych problemów. Nie to, co kiedyś, gdy przekroczenie granicy państwa groziło surowymi konsekwencjami i było zaciekle ścigane przez ówczesne Wojsko Ochrony Pogranicza.